Khi chuột cống đã thành “đặc sản”

Gần đây mạng xã hội và báo chí viết nhiều về câu chuyện nấu nước lèo cho nồi hủ tiếu bằng chuột cống ở TPHCM. Mọi chuyện bắt đầu từ bài viết trên mạng của một người, hoặc là thích đùa cợt, hoặc là rất tử tế, anh (chị) ta muốn cứu bà con mình khỏi thảm họa lây bệnh tật từ việc bị người ta lừa đảo dùng chuột cống chế biến thành món ăn khoái khẩu.

Bán chuột cống kèm rau thơm

Có hai trường hợp xảy ra ở đây: Một là anh (chị) ta bịa chuyện hơi vụng về, hai là chỉ đơn giản tác giả không phải là dân viết lách chụp ảnh chuyên nghiệp, nên viết bài chưa đưa ra đủ bằng chứng hay các bức ảnh “bắt tận tay day tận trán” để ai đó hết chỗ cãi. Để đến lúc sự việc ầm ĩ thì ai đó đi kiểm tra, thấy “tang vật bị tẩu tán” hết, nên vu cho anh (chị) ta đưa hoang tin làm khổ những lương dân hành nghề bán hủ tiếu. Quả thật, nếu đúng là “những người thích đùa xuất hiện” thì tôi rất thương người bán hủ tiếu một nắng hai sương, lo miếng ăn ngon nghẻ cho thiên hạ, lời lãi chả bao nhiêu giờ lại khổ sở vì tin đồn. Người viết bịa chuyện hay chỉ là họ chưa thu thập đủ bằng chứng thuyết phục hơn?

Chuột cống trong lồng trước khi làm thịt

Chúng ta từng có những thí dụ tày trời kiểu đó: một làng cốm nổi tiếng Hà Nội dùng hóa chất làm xanh màu cốm, đoàn nhà báo thứ nhất đến điều tra tố cáo về nguy cơ độc hại khiến ai nấy hãi hùng. Khi báo chí về phỏng vấn lần thứ 2 để kiểm tra thông tin, người ta sẵn sàng lấy nguyên liệu lá lẩu tạo màu xanh của cốm theo lối truyền thống ra… trình diễn. Rồi lu loa là một bài báo sai làm cả nghề, cả làng truyền thống bao nhiêu đời nay bị tổn hại. Thế là đoàn nhà báo thứ 2 nói: Đấy, bài báo trước quy kết oan cho làng cốm. Nhà báo ác khẩu quá. Đoàn nhà báo “thanh minh cho làng cốm” vừa về, thấy yên chuyện, làng ấy lại dùng hóa chất nhuộm xanh như cũ và đoàn nhà báo thứ… 3 phải phản ánh tiếp. Lý do: Dùng hóa chất nhanh gọn, rẻ tiền, công nghiệp hóa. Không có ai giám sát kiểm tra nữa, tội gì kẻ thất đức nó không làm. Liệu chuyện “chuột cống trong nồi hủ tiếu” có theo kiểu “cốm xanh ngọc” nhờ hóa chất không? Tôi không dám chắc chắn điều gì.

Bắt chuột cống ở các bệnh viện lớn bán cho người ta ăn!

Có một sự thật là tôi từng điều tra nhiều vụ đi bắt chuột cống về bán, về làm đặc sản trên bàn tiệc ở miền Bắc. Một làng ở tỉnh Bắc Ninh, không ít thanh niên cả đêm lùng sục khắp các cống rãnh, bệnh viện lớn ở Hà Nội, Phú Thọ, Vĩnh Yên (Vĩnh Phúc), Hải Dương, Hưng Yên… để bắt chuột cống. Họ công khai bắt, công khai bán. Và dân chúng “u mê” ăn ào ào. Tôi đã đi theo anh chàng này, một đêm anh ta bắt được vài chục kilogram chuột cống. Bắt ở phố Hà Nội, đặc biệt là các bệnh viện Bạch Mai, Việt – Đức, Xanh Pôn.

Những con chuột bằng bắp chân, nặng có lẽ đến cả ký lô, lông lá, bẩn thỉu, hôi hám, thậm chí chúng thường xuyên ăn các mẫu bệnh phẩm hay chất thải, rác thải ở bệnh viện nào đó. Khi chúng tôi “hóa trang” thành người nghiên cứu để đến các gia đình bắt chuột cống làm đặc sản này, thì họ tiết lộ: Một thành viên trong nhà, một ngày bắt được 30kg chuột cống, họ bỏ túi 3 triệu đồng!

Chuột cống mổ ra, ria chuột đem làm lông mi giả cho quý bà ở tiệm thẩm mỹ,thịt chuột bán ngay ở làng, bán cho các hàng quán ở Từ Sơn (Bắc Ninh), làm các mâm cỗ do người Hà Nội đặt “đặc sản chuột đồng ở làng truyền thống ăn thịt chuột”. Ghi âm, ghi hình mọi chuyện, chúng tôi còn xin số điện thoại của quán đặc sản dùng nguyên liệu “chuột cống” do anh ta bắt được hằng đêm. Khi gọi đặt “cỗ”, người ta ngọt xớt, dẻo quẹo nói là chuột đồng ngon lắm, bán đến ngót triệu đồng/mâm. Một PGS ở ĐH Nông nghiệp 1 Hà Nội, sau khi nghe chúng tôi trình bày vấn đề, đã kinh sợ trả lời rất thống thiết về sự bất nhân của đám người kia.

Trước khi viết những dòng này, chúng tôi lại cập nhật thêm về một làng ở Hưng Yên với nhiều người bắt chuột cống về mổ bán cho người khác ăn. Họ cứ đàng hoàng, thanh thiên bạch nhật đi bắt chuột cống về bán. Cấm thấy ai hỏi han, kiểm tra, nhắc nhở bao giờ. Sau vụ nồi hủ tiếu dính nghi án nấu nước lèo bằng chuột cống, TS Lâm Quốc Hùng – Trưởng phòng giám sát ngộ độc thực phẩm, Cục An toàn vệ sinh thực phẩm (Bộ Y tế) – đã phát biểu trên tờ Sài gòn Tiếp thị: “Chuột cống là động vật chưa được cơ quan chức năng kiểm soát vì không coi đây là thực phẩm, không đủ tiêu chuẩn làm thực phẩm. Nếu người dân cố tình sử dụng động vật này là vô trách nhiệm với sức khoẻ bản thân. Người cung cấp những sản phẩm này cũng vô trách nhiệm với sức khoẻ cộng đồng. Nếu người kinh doanh vì lợi nhuận cố tình kinh doanh thực phẩm không an toàn, không đảm bảo vệ sinh là đã vi phạm Luật An toàn thực phẩm, vì sử dụng nguyên liệu không đảm bảo an toàn để chế biến”.

Cơ quan giám sát, quản lý an toàn thực phẩm bao giờ cũng đi sau, phản ứng của họ chưa hiệu quả, hoặc có thể họ không có phản ứng gì. Ai đó bảo, người Việt Nam đang đồng thuận để tự sát tập thể bằng… thực phẩm bẩn. Sờ vào món gì cũng bẩn, từ lúc ngủ dậy ăn sáng với bún, phở, bún chả – thì dính bún trộn hóa chất, phở ngâm phoóc môn, chả nướng bằng thịt thối “phù phép” bằng chất tẩy rửa; trưa đi ăn thì cũng vậy, rau nhiễm thuốc kích thích tăng trưởng, lợn gà nuôi tăng trọng, rồi nước khoáng đóng chai bẩn, nước ngọt

làm bằng hóa chất, sinh tố bằng hoa quả tẩm hóa chất hoặc hoa quả thối, cà phê làm bằng ngô rang cháy trộn với hóa chất có mùi vị cà phê… Cái gì cũng độc hại, nhiều người co cụm lại tự trồng rau, tự nuôi gà mà ăn, như thời… tự cung tự cấp nửa thế kỷ trước. Có người liều, món gì cũng độc, đến vào siêu thị mua ở gian hàng “thực phẩm an toàn” với giá cắt cổ cũng vẫn dính độc hại cơ mà, thôi thì… cứ ăn đi, vì đằng nào cũng… như nhau. Nếu không “cải tổ” vấn đề an toàn thực phẩm, thì rõ ràng tất cả chúng ta đã đồng thuận để tự sát tập thể, hoặc cùng hẹn nhau ở bệnh viện ung thư.

Bán chuột cống ở Bắc Ninh

Sau mỗi gánh hàng rau, gánh hàng hoa, hay nồi hủ tiếu, quán phở nhỏ xíu là số phận của bà con mình, của nhiều người khác nữa. Xin nhắc lại, họ có thể là bố mẹ người viết bài này, họ một nắng hai sương, có khi nuôi cả các ông cử cậu tú cho non sông này. Nhưng chuyện bắt, bán, chế biến chuột cống làm món ăn, làm đặc sản như các bức ảnh tôi công bố ở trên, thì tôi dám khẳng định: Đó là sự thật 100%. Sự thật đó ở ngoài Bắc, sợ gì mà nó không chạy vào Nam được nhỉ và nếu nó chạy vào rồi thì cũng có gì đáng ngạc nhiên đâu nhỉ?

Hẹn gặp nhau ở bệnh viện ung thư

Tôi xin kể một câu chuyện khi đi nuôi bệnh nhân ở Bệnh viện Ung bướu Trung ương, như sau: 4 người một giường, có người nôn mật xanh mật vàng, rụng trụi tóc vì truyền hóa chất điều trị ung thư, họ phải cầm chai hóa chất treo lên cái cây rồi ngồi dưới gốc cây đau đớn hãi hùng “nghe” hoá chất tuồn vào cơ thể teo tóp của mình. Nó còn là một phần hậu quả của việc quản lý thực phẩm thiếu nhân văn, được chăng hay chớ. Tại bệnh viện đó, tôi tâm sự với hai người bị ung thư đầu trọc, da xanh như lá rừng. Một anh khoe, anh trồng chè,

bao giờ cũng dành riêng một luống chè không phun thuốc trừ sâu để cho gia đình mình uống, số độc hại anh bán cho “chúng nó” xơi. Một anh trồng rau ở Hà Nội bảo, rau của tớ không phun thuốc sâu thì sâu nó ăn hết, không kích thích nó lớn nhanh thì mình rã họng vì đói, thế là anh phun tất. Riêng rau để nhà anh ăn thì trồng riêng ra một luống rau sạch, ăn sống ngon ơ, sướng lắm. Tôi nghe mà đau lòng, giờ kể ra càng đau lòng, vì 2 anh ấy đều đã chết.

Anh trồng chè dành riêng đồi chè sạch cho mình uống lại mua rau của anh bán rau bẩn về ăn; còn anh trồng rau dành riêng cho mình một luống rau sạch để ăn cho sướng mồm, thì lại nhâm nhi uống chè chứa thuốc trừ sâu của anh chè bẩn.

Dụng cụ của người bắt chuột cống

Càng đọc nhiều, càng đi nhiều nước trên thế giới, tôi càng sợ hãi khi nghĩ đến cái cảnh đồ ăn thức uống, thực phẩm nói chung của chúng ta bị thả lỏng. Mạnh ai nấy làm, mạnh ai nấy bán. Chả đâu xa, ngay chuyện chuột cống, tôi viết báo, in ảnh về vụ “cả làng ăn chuột cống”, con đường kinh dị để chuột cống biến thành đặc sản trên bàn tiệc của bà con mình từ lâu, nhưng cơ quan chức năng vẫn cứ mặc kệ. Người ta không xử lý hay xử lý rồi mà lực bất tòng tâm? Chỉ biết sự việc đâu đóng đấy, các vùng quê, thanh niên vẫn hì hụi sống ngất ngưởng với nghề bắt chuột cống đem bán làm đặc sản.

(Lao Động)

Khi chuột cống đã thành “đặc sản”

Dị nhân 1 chân và món ăn hằng ngày là loài chuột… đã tuyệt chủng

“Chỉ cần hít mấy cái là bác ấy biết hang có chuột hay không, thậm chí biết chuột đực, chuột cái, chuột có… mang hay không nữa đó chú”.

Xứng danh “vua chuột”

Bản của đồng bào Rục (bản Ón, xã Thượng Hóa, huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình) bây giờ văn minh hơn nhiều so với trước kia, đường vào bản đang được xây dựng. Những con dốc cao chót vót được “gọt” bớt và láng nhựa, nhưng đang trong quá trình thi công nên đi lại khó khăn. Từ trung tâm xã Thượng Hóa vào các bản của người Rục đường đi không một bóng người, thi thoảng gặp lán trại của các công nhân làm đường. Nhưng có lẽ văn minh nhất ở đây là đã có sóng điện thoại.

Người Rục đi săn chuột từ này còn ở trong hang.

Thấy chúng tôi lên muộn so với hẹn, “vua chuột” Cao Xuân Chuyên oang oang qua điện thoại: “Lâu rứa, quá bữa cơm chiều rồi… Thôi, anh ở đó. Tui nói thằng cu ra đón”. Mới 40 tuổi đầu nhưng “thằng cu” con trai đầu của anh đã đi bộ đội, đứa con gái sau đã đi học cấp 2 trường dân tộc nội trú huyện. Đón chúng tôi ở cửa, đã thấy anh một tay chống gậy, một tay chiếc đèn pin, có hai thằng cu khác thì đang khệ nệ ôm đống bẫy chuột đứng đợi sẵn. “Mình đi luôn nghe, đi rồi nói chuyện…”, anh nói. Vùng rừng chúng tôi vào ở gần bản Ón, thuộc 20.000 ha rừng mở rộng cho vùng quy hoạch của Di sản thiên nhiên thế giới -  Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng.

Đi cùng chúng tôi, ông Trần Xuân Tư, Trưởng bản Ón cứ băn khoăn: “Tui thấy lạ, bữa trước có mấy cán bộ lên nói mấy con chuột ri chết mô lâu lắm rồi, nhưng bọn tui lâu nay vẫn bắt ăn hàng ngày mà”. Chuyên thì cười lớn và giải thích: “Chuột ni sống đầy trong các hốc đá, bọn tui thường gọi theo tên là chuột đá, kà – nệ – kụng hoặc ninh cùng. Bọn tui ngày mô mà chả đi bắt về ăn”.

Cách đây chừng 10 năm, một phần chân trái mất đi trong một vụ tai nạn đá đè đã khiến anh thành người tàn phế. Anh nhớ lại, khi đó anh suýt bỏ mạng giữa rừng xanh vì đi săn chuột một mình, lại ở giữa vùng rừng sát đất Lào, sau may mắn có người phát hiện thấy nên đem đi cấp cứu, hậu quả là phải cưa mất một phần chân trái. Khi đó anh đã nổi tiếng với tục danh “vua chuột”. “Trong cộng đồng người Rục, anh Chuyên là thợ săn chuột có duyên, là “sát thủ” bắt chuột. Thời đó không ngóc ngách nào ở vùng núi đá nơi đây và vùng lân cận Lào mà anh không đến để bắt chuột. Đêm nào cũng vậy, tối là đi, sáng sớm anh về đủ chuột ăn thoải mái, còn cho cả bà con xung quanh. Từ sau khi bị nạn, anh ấy chỉ đi săn chuột quanh bản chứ không đi xa được nữa…”, ông Tư giải thích.

Đi với chúng tôi, anh còn dẫn thêm hai đứa cháu chừng 10 tuổi. Anh kể, hai đứa con anh đều đi xa nhà cả, với lại cũng cốt là để anh truyền nghề săn chuột cho nó. “Ở đây, săn chuột cũng là nghề mà anh” – Chuyên tự hào nói.

Chuyên giải thích: “Đi rừng ở đây chủ yếu là nhờ kinh nghiệm”. Hồi còn nhỏ, anh sống trong hang đá, từ khi mới chập chững biết đi là đã hàng đêm theo cha len lỏi ở các hốc đá săn chuột. Vì thế, với hơn 30 năm đi săn chuột, anh đã thuộc từng lùm cây, bụi cỏ, hốc đá nơi đây. Nhìn đứa cháu 10 tuổi đi cùng, anh nói vui: “Bằng tuổi nó là tui đúc rút được cơ số kinh nghiệm săn chuột rồi”. Đi bắt chuột thì người Rục xưa nay nhà mô mà chả có người đi, nhưng bắt được nhiều, hiệu quả thì phải có bí quyết riêng, đó là biết ngửi mùi, biết quan sát, tìm dấu vết và hiểu được tập quán sinh sống của chuột. Thằng cháu anh Chuyên nói với tôi: “Chỉ cần hít mấy cái là bác ấy biết hang có chuột hay không, thậm chí biết chuột đực, chuột cái, chuột có… mang hay không nữa đó chú”. Tôi tưởng thằng cu chọc chơi, ai ngờ ông Tư bảo: “Không, đó là sự thật mà”.

Bẫy chuột được làm từ cây rừng

Theo ông Tư thì ở vùng núi này có 4 loại chuột gồm: con ly, con công, kà – nệ – nhẹc, kà – nệ – kụng (còn gọi chuột đá). Vì nhiều lại dễ bắt nên người Rục từ khi còn ở trong hang đá, chuột đã trở thành thực phẩm ăn hàng ngày. Chuột đá thường sống trong các hang đá, màu đen bóng mượt, đuôi dài hơn một gang tay, tai dài, hơn đốt ngón tay, móng nhọn, hoạt động vào ban đêm xuất hiện nhiều vào mùa hè.

Chuột đá sống rất khôn, nếu đánh hơi thấy mùi người là chúng nó sẽ bỏ đi làm tổ nơi khác, không sống ở đó nữa.

Để bẫy chuột thành công, yếu tố quan trọng hàng đầu là chiếc bẫy. Từ khi bắt đầu đi bẫy chuột đến nay, anh Chuyên vẫn chỉ sử dụng cách làm bẫy truyền thống còn gọi là bẫy kẹp với các bộ phận đều từ cây rừng nên rất dẻo và dai, chuột mắc vào không thể thoát ra được. Khi đặt bẫy chuột đánh phải đặt thật nhanh đặt chỗ kín đáo để tránh chuột đánh hơi được người.

Dừng chân trước một hang đá, anh Chuyên lấy một chiếc bẫy dài chừng 1m, to bằng ngón chân cái và được uốn cong như chiếc cung. Anh nhẹ nhàng leo lên một hốc đá và đặt sâu vào trong hang. Sau đó anh dùng cành cây và lá cây vây kín hai bên bẫy để chuột đi đúng vào bẫy, cần bẫy sẽ bật lên, vòng bẫy sẽ thắt ngay vào thân hoặc cổ chuột, người đi bẫy gỡ chuột ra và… mang về. Chuyên nói thêm, do gần đây chuột đá có người mua nên người dân trong bản còn dùng thêm loại bẫy treo để cho con chuột mắc bẫy nhưng còn sống, không bị chết ngạt. “Mục đích để bán kiếm ít tiền mua gạo”, Chuyên cười.

Cứ đi qua một hốc núi, ba bác cháu lại đặt một bẫy vào hang, trong quá trình đặt kinh nghiệm cho hai đứa cháu trai: “Ngửi thấy mùi chi không? Đặt phải nhẹ nhàng, thở nhẹ hoặc nín thở nghe…” Hai đứa trẻ khuôn mặt nghiêm túc, mồm thì há hốc gật gù.

Trong vòng hơn 2 tiếng, hơn 20 cái bẫy đã được đặt vào các hang đá với các khoảng cách khác nhau. Hết số bẫy trong tay, anh nhìn chúng tôi cười: “Vậy là xong, sáng mai chỉ việc đi gom chuột nữa thôi, nhớ vị trí từng hang mà đi thu gom nghe hai đứa…”

Cần bảo tồn chuột đá

Ông Cao Yên, một trong số những cao niên trong bản kể: “Hồi xưa mỗi ngày những “cao thủ bắt chuột” như Chuyên đặt phải gần 100 bẫy, thu về cũng gần từng ấy chuột, có nhiều loại như chuột lồ ô, kà – nệ – nhẹc, kà – nệ – kụng (còn gọi chuột đá), chuột đá ít hơn vì bắt nhiều quá”. Ông Yên cho biết, chuột đá thường được người Rục nấu với ruốc, riềng, sả (còn gọi là nấu giả cầy) rồi uống rượu đoác đặc sản của người Rục. Theo “vua chuột” Cao Xuân Chuyên, anh đã bẫy được rất nhiều chuột đá ở vùng núi đá thuộc bản Ón, còn ở các khu vực khác cũng có nhưng số lượng ít hơn.

Khi được hỏi là dân bản có biết hay không việc các nhà khoa học cho rằng đây là loài chuột đã bị tuyệt chủng, ông Tư trả lời thật thà rằng, bao đời nay người dân bản vẫn thấy và bẫy chuột đem về ăn, trong đó có chuột đá. “Tuyệt chủng hay quý hiếm răng bọn tui đâu biết vì có nghe cán bộ tuyên truyền chi mô. Chứ nếu cán bộ nói bảo vệ, đừng bẫy nữa vì lợi ích khoa học thì người dân bản sẽ cố gắng làm theo ngay ấy mà…”

Người Rục được lực lượng Bộ Đội Biên phòng phát hiện ra và tìm thấy tại vùng núi phía Tây Quảng Bình vào năm 1959 trong tình trạng sống hoang dã gồm 11 bộ với 34 người. Năm 1960, Bộ Đội Biên phòng và chính quyền địa phương bắt đầu vận động người Rục rời hang đá ra sống định canh, định cư, hòa nhập với cộng đồng. Năm 2013, người Rục được quốc tế đưa vào một trong mười  bộ tộc bí ẩn nhất thế giới.

(BTTĐS)

Dị nhân 1 chân và món ăn hằng ngày là loài chuột… đã tuyệt chủng

"Chuột thành tinh" qua lời kể "vua chuột" Quang Thiều

Theo “vua chuột” Nguyễn Quang Thiều, vũ khí lợi hại nhất của loài chuột chính là trí khôn của chúng, một trí khôn mà khiến con người đôi lúc cũng phải “ngã mũ” thán phục. 

Bắt đầu tìm hiểu về chuột gần 15 năm nay, ông Trần Quang Thiều đã nắm bắt được khá đầy đủ những thói quen, đặc tính của loài gặm nhấm này. Theo các nhà nghiên cứu, ở Việt Nam có 43 loài chuột thì ông đã gặp, bắt được gần 40 loài. Để nghiên cứu về loài chuột, ông từng có nhiều ngày tháng phải thức đêm, dậy sớm, thậm chí ngủ bờ ngủ bụi theo dõi chúng. Ông cũng từng bắt chuột nuôi và sống chung với lũ chuột một thời gian.

Theo “vua chuột” Nguyễn Quang Thiều, vũ khí lợi hại nhất của loài chuột chính là trí khôn của chúng, sau đó đến khướu giác vô cùng tinh nhạy.

Trí khôn của loài chuột được thể hiện trước hết trong việc tìm thức ăn. Chúng là loài cứ thấy đồ ăn là thích lao vào gặm nhấm, nếm thử nhưng lại khá đa nghi và thận trọng. Có lần nhà ông Thiều ăn bánh mỳ chấm sữa đặc, ăn xong vẫn còn ít sữa và vụn bánh mỳ ở bát, ông Thiều để ở một góc để nhử lũ chuột. Đêm xuống, có hai con chuột đi tìm đồ ăn, chúng núp dưới gầm bàn, một con thả đuôi nhúng vào bát sữa rồi nhấc ra cho con kia liếm. Chúng rất tinh khôn khi không chạy hẳn ra chỗ bát sữa chúc miệng vào ăn, mà núp trong gầm bàn thò đuôi ra lấy đồ ăn, để không ai phát hiện.

Chuột thành tinh

Chuột là loài tạp ăn và chúng không từ bất cứ thứ gì có thể gặm được, ăn được nếu không nhận thấy mối nguy hiểm. Chúng còn có khả năng di chuyển cả 1 quả trứng gà, vịt sống từ chỗ này tới chỗ khác mà không bị vỡ để yên tâm ăn, không bị ai phát hiện. Ông Thiều từng chứng kiến 2 con chuột tha trứng trong nhà mình. Con đi trước lấy đuôi nắm lấy quả trứng kéo đi, còn con đi sau đưa chân trước và miệng ra để quắp lấy quả trứng.

Tuy nhiên, loài chuột cũng rất thận trọng dù miếng ăn đến miệng. Khi thấy có sự khả nghi, không bao giờ tất cả cùng ăn, mà 1 con sẽ được cử ra để nếm trước. Nếu con này ăn xong mà thấy có dấu hiệu lạ, mệt thì các con khác sẽ bỏ đi, không ăn nữa. Điều này giải thích vì sao việc diệt chuột bằng bả thường không đạt hiệu quả cao. Loài chuột cũng rất tinh, nếu con nào ăn phải bả chúng sẽ chạy đi tìm nước và uống rất nhiều nước để giải độc cho cơ thể.

Chuột mẹ cũng rất biết cách bảo vệ con. Thông thường chuột con đẻ ra sau 20 ngày là có thể mở mắt và tự đi kiếm ăn, sống độc lập được rồi. Khi gặp mồi nguy hiểm, chuột mẹ thường không cho các con tới gần. Lúc đó, chúng thường bỏ đi, hoặc chuột mẹ thử mồi trước, nếu an toàn mới cho các con ăn.

Theo ông Thiều, loài chuột nào cũng tinh khôn nhưng nói về chuột nhà thì có lẽ chuột nhắt là loài tuy bé nhưng lại tinh ranh nhất. Loài chuột nhắt nhà có thể sống suốt cuộc đời bên trong các tòa nhà, ngôi nhà mà không bị ai phát hiện. Chuột nhắt thường làm tổ gần nguồn thức ăn. Một chiếc tổ tốt cũng rất quan trọng đối với chuột nhắt để giữ ấm, giữ an toàn và sinh sản. Chúng thường làm tổ giữa các bức tường, dưới gầm tủ, kệ và khoảng trống bên trong các ngăn kéo, các trang thiết bị lớn như chân tủ lạnh, tủ giày dép…

Chuột nhắt khám phá các vị trí trong lãnh thổ của chúng hàng ngày và trở nên rất quen thộc với đường đi tới các nguồn thức thức ăn, nước uống và những vị trí ẩn náu khi gặp kẻ thù. Chúng rất nhạy khi phát hiện ra những thay đổi dù nhỏ nhất và tìm cách “điều tra” cho bằng được nguyên nhân vì sao có sự thay đổi đó. Nếu thấy nguy cơ mất an toàn, chúng sẵn sàng bỏ tổ là làm tổ mới.

Các loài chuột cũng rất biết “thương thảo” với nhau về địa bàn cũng như thời gian hoạt động nếu có 2-3 loài cùng sinh sống trên một lãnh địa. Ông Thiều cho hay, ông từng quan sát và nhận thấy loài chuột nhà thường hoạt động từ 17h chiều tới 6h sáng, mạnh nhất là trong khoảng thời gian từ 21h tới 24h. Thế nhưng mùa mưa bão, chuột cống bắt đầu vào nhà dân kiếm ăn. Thế là những con chuột nhà phải “nhường” thời gian ban đêm cho chuột cống, chuyển qua kiếm ăn và gặm nhấm ban ngày, để không “đụng chạm”, gây “thù oán” với nhau.

“Vua diệt chuột” Nguyễn Quang Thiều cho biết, loài chuột có một số đặc tính chung nhất định. Thứ nhất là đi và về cùng một đường, theo đường đồng loại. Thứ hai là đa nghi, sợ mồi tĩnh, mồi lạ. Thứ 3, chuột là loại gặm nhấm nên răng chúng cứ mòn dần và mọc liên tục. Thứ 4, chuột là con vật đứng đầu 12 con giáp, có nửa âm, nửa dương nên chúng hoạt động cả ngày đêm. Tuy nhiên, chỉ thời kỳ mài răng, chúng mới đi cắn phá. Đây lại cũng là thời kỳ lúa trổ đòng, ngô ra hạt… Thứ 5, loài chuột không sợ khi nhìn thấy đồng loại chết, không sợ mùi chuột chết, dù đa nghi nhưng tính cũng hay quên và rất tò mò nên chúng thường quanh quẩn ở nơi có vật lạ cạnh đường đi quen thuộc.

Từ năm 2000 đến nay, ông Trần Quang Thiều đã đi khắp Bắc – Nam và một số nước bạn để điệt chuột và hướng dẫn bà con, doanh nghiệp cách diệt chuột. Ước tính ông đã diệt được tổng cộng 41 triệu con chuột.

Với đa số loài chuột, để bắt đươc chúng cần phải tìm ra được đường đi, nước bước của chúng. Đối với chuột ở các khu dân cư, nhà máy, trường học, khách sạn, tìm đường đi của chuột chúng ta căn cứ vào vết xước (móng chuột bám ), vết nhảy lên xuống, phân chuột, đường cong vết đuôi trên nền nhà, rãnh nước, vết chân, vết chạy leo ống nước, vết leo lên tường, trên trần, gác.

Chuột cũng là loài động vật có tập tính hoạt động rất phong phú và khả năng thích nghi cao với môi trường sống.

Theo giai đoạn phát triển, nguồn thức ăn, các hoạt động sinh lý của chuột có thể thay đổi. Khi mới để ra và chưa mở mắt, chúng không ra khỏi hang mà chỉ bú mẹ. Khoảng 15 – 16 ngày tuổi chúng bắt đầu mở mắt và 20 ngày tuổi trở lên, chúng theo mẹ ra ngoài kiếm ăn. Từ 3 tháng tuổi trở đi là thời kỳ chúng hoạt động mạnh nhất. Đây cũng là thời kỳ chuột phát dục và sinh sản. Lúc chuột cái mang thai và cho con bú, cường độ hoạt động giảm dần, song chúng vẫn đi kiếm ăn và gặm nhấm ngày một. Khi được 1 năm rưỡi tuổi đời là thời điểm chuột về già, hoạt động của chúng giảm rõ rệt.

Mỗi loài chuột có một khả năng, sở trường riêng. Chẳng hạn chuột leo có khả năng leo trèo rất giỏi, chúng dễ dàng bò qua dây điện, tường gai, đường ống nước, thân cây… Hầu hết loài chuột đều có khả năng nhảy với độ cao tới 50 – 80 cm và xa tới cả met (m). Tuy nhiên, với loài chuột nhảy thì chúng có thể nhảy cao tới cả vài met. Chuột nhắt thì cực kỳ chạy nhanh và thính tai, mắt, mũi. Hầu hết loài chuột đều có thính giác rất nhạy, xúc giác phát triển, lông mũi, lông trên người đều có cảm ứng tốt đối với môi trường, vì thế trong đêm tối chúng có thể chạy rất nhanh mà không va vấp. Chuột có cơ quan khướu giác phát triển nên việc diệt chuột bằng đánh bả, đánh thuốc thường có tỷ lệ thành công rất thấp.

Cũng theo ông Thiều, sau nhiều năm tìm hiểu thực tế về loài gặm nhấm này, ông nhận thấy đôi khi sách vở viết về loài chuột cũng có nhiều cái không đúng. Chẳng hạn, người ta cứ bảo chuột sợ mùi chuột chết nên khi một con chết, những con khác nhận ra mùi sẽ không dám lại gần, chiếc bẫy nào đã bẫy được chuột rồi thì cần phải rửa bằng xà phòng để tẩy mùi chuột thì mới bẫy tiếp được. Nhưng thực tế không phải thế. Ông Thiều cho biết, sau mỗi lần đánh chuột, ông không bao giờ cần nước xà phòng để rửa sạch mùi mà chiếc bẫy vẫn sát chuột.

Sách vở cũng nói rằng chuột thích mùi thơm nhưng “vua diệt chuột” Trần Quang Thiều lại thấy lũ chuột rất thích mùi tanh của ốc, nhái, giun đất. Thường khi bẫy chuột thì người ta hay dùng mồi là những miếng mực nướng, thịt nướng, cá rán, khoai tây chiên… nhưng với “vua chuột”, ông không cần dùng mồi vẫn bẫy được chúng. Ông thay mồi bằng một miếng nhựa hoặc miếng xốp to hơn bao diêm. Khi đặt bẫy, ông đào một hố nhỏ làm sao tạo độ bập bênh với miếng mồi đối trọng. Chuột to, nhỏ chỉ cần va vào miếng đối trọng, tạo ra độ lún là dính bẫy ngay. Quan trọng là tìm ra được đường đi của chuột và đặt bẫy trên đường đi đó. Nếu đặt bẫy ngoài đồng ruộng có nước, chiếc bẫy bằng sắt sẽ chìm xuống, thì phải đóng một miếng gỗ bên dưới, bẫy sẽ nổi lênh bềnh trên mặt nước.

Từ năm 2000 đến nay, ông Thiều đã diệt được ước tính 41 triệu con chuột, công ty diệt chuột của gia đình ông đã bán được khoảng 30 triệu chiếc bẫy. Mặc dù là khắc tinh của chuột song nhiều năm gắn bó với loài gặm nhấm này, ông không phủ nhận mình cũng có một tình cảm nhất định với chúng và nhận được nhiều bài học từ việc quan sát, nghiên cứu tập tính của chúng. Ông nói, trong sách tử vi, con chuột còn được đặt lên hàng đầu 12 con giáp. Loài chuột cũng rất quen thuộc trong các tác phẩm hội họa dân gian và được nhân cách hóa, như “đám cưới chuột”, “chuột đỗ trạng vinh quy bái tổ”… “Chỉ có điều các cụ tí phá hoại của cải, mùa màng, gây dịch bệnh nhiều quá nên tôi phải diệt bằng hết”, ông Thiều nói.

(BTM)

"Chuột thành tinh" qua lời kể "vua chuột" Quang Thiều